- خانه
- مقالات آموزشی
- توسعه فردی و اجتماعی
- چرا هر سازمان به افسر HSE نیاز دارد؟ نقش و اهمیت او در محیط کار
چند لحظه منتظر بمانید
از دیرباز تا به امروز، ایمنی و حفظ جان و مال برای انسان از اهمیت زیادی برخوردار بوده و همواره در تلاش بوده تا با شیوه ها و قوانین گوناگون، از خسارات و آسیب های جدی جلوگیری کند. یکی از این روش ها، سازمانی به نام سازمان HSE بود که وظیفه آن، ایجاد و تدوین دستورالعمل هایی برای مشاغل مختلف است. افسر HSE نیز در واقع شخصی است که بر این دستورالعمل ها مسلط است و وظیفه نظارت بر اجرای صحیح آن در مشاغل گوناگون را دارد. در این مقاله، با وظایف، دغدغه ها و چالش های افسر HSE، مسیر تبدیل شدن به افسر HSE و هر آنچه را که نیاز است در مورد این شغل بدانید، اشاره خواهد شد.
«افسر HSE» فردی است که با تخصص و تعهد خود، نقش کلیدی در حفظ و ارتقای سطح ایمنی، بهداشت شغلی و حفاظت از محیط زیست در محیط‌های کاری ایفا می‌کند. وظیفه اصلی او شناسایی خطرات، پیشگیری از حوادث و ایجاد یک فرهنگ ایمنی پایدار در میان کارکنان است. این جایگاه نیازمند دانش تخصصی، دقت بالا، توانایی ارتباط مؤثر و همچنین قدرت تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی می‌باشد.
در واقع می توان اینگونه بیان کرد که افسر HSE در واقع پل ارتباطی بین مدیریت و کارکنان است و با ایجاد فضایی امن و سالم، نه تنها از بروز حوادث و آسیب‌ها جلوگیری می‌کند بلکه با افزایش بهره‌وری و رضایت شغلی، به ارتقای کیفیت کلی سازمان نیز کمک شایانی می‌نماید. این جایگاه نیازمند ویژگی‌های شخصیتی نظیر نظم، انضباط، صبر، قدرت تحلیل، روحیه کار تیمی و شجاعت در تصمیم‌گیری است. همچنین تسلط بر استانداردهایی مانند ISO 45001، ISO 14001 و OHSAS 18001 برای پیشبرد اهداف ایمنی و محیط زیستی بسیار ضروری می‌باشد.
در نهایت، افسر HSE نقشی حیاتی در تضمین سلامت کارکنان، حفاظت از سرمایه‌های سازمان و پاسداری از محیط زیست دارد و حضور او در هر پروژه یا مجموعه‌ای به منزله تضمین پایداری و موفقیت آن خواهد بود.
همانطور که اشاره شد، افسر hse شخصی است که دستورالعمل ها و قوانین ایمنی شغل مربوطه را می داند و بر اجرای آن در مشاغل نارت خواهد داشت. این وظیفه کلی شخص افسر اچ اس ای است. اگر بخواهیم موضوع را دقیق تر بررسی کنیم، وظایف افسر hse به صورت زیر دسته بندی می شود:
شناسایی و ارزیابی ریسک‌ها: بررسی فرایندها، تجهیزات و فعالیت‌ها به‌منظور شناسایی خطرات بالقوه و ارائه راهکارهای کنترلی.
تدوین دستورالعمل‌ها و استانداردها: تهیه و به‌روزرسانی رویه‌های ایمنی، دستورالعمل‌های اضطراری و دستورکارهای مربوط به حفاظت محیط زیست بر اساس قوانین ملی و استانداردهای بین‌المللی.
آموزش و فرهنگ‌سازی: برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان در زمینه اصول ایمنی، استفاده صحیح از تجهیزات حفاظت فردی و واکنش در شرایط اضطراری.
پایش و بازرسی مداوم: انجام بازرسی‌های دوره‌ای از محیط کار، ثبت و تحلیل یافته‌ها و ارائه گزارش به مدیریت جهت اصلاح نواقص.
مدیریت حوادث و شرایط اضطراری: برنامه‌ریزی و اجرای مانورهای عملیاتی، هدایت تیم‌های واکنش سریع و بررسی ریشه‌ای حوادث به‌منظور پیشگیری از تکرار آنها.
حفاظت از محیط زیست: کنترل آلاینده‌ها، مدیریت پسماندها و نظارت بر مصرف منابع انرژی و آب در راستای توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی.
افسر HSE یا کارشناس hse یکی از مشاغل مهم و البته پردرامد در ایران و جهان است که کمبود آن در جهان و علی الخصوص در ایران بشدت حس می شود؛ بنابراین اگر دنبال شغلی هستید که بازار کار خوبی داشته باشد و درآمد قابل توجه ای را از طریق آن کسب کنید، افسر اچ اس ای یکی از بهترین گزینه ها خواهد بود.
برای رسیدن به این هدف، شما دو مسیر در پیش روی خود خواهید داشت:
مسیر اول، تحصیل در رشته های مرتبط
این مهمترین و اصلی ترین راه برای تبدیل شدن به افسر یا کارشناس HSE این است که از طریق رشته های دانشگاهی مرتبط، به تحصیل پرداخته و در نهایت با مدرک دانشگاهی خود، نسبت به شغل افسر hse اقدام نمایید. از رشته های دانشگاهی مرتبط با موضوع اچ اس ای، می توان به مواردی چون رشته‌های مهندسی بهداشت حرفه‌ای، ایمنی صنعتی، محیط زیست، شیمی، مکانیک یا صنایع اشاره کرد.
مسیر دوم، گذراندن دوره های HSE
بسیاری از افراد به دلیل سهولت، صرفه جویی در هزینه و دریافت سریع مدرک hse، این مسیر را برای دستیابی به جایگاه کارشناس یا افسر HSE انتخاب می کنند. شما برای تبدیل شدن به افسر hse از این طریق نیاز است نراحل زیر را طی کنید:
در ابتدا باید دوره های HSE مقدماتی و پیشرفته را گذرانده باشید و مدرک فنی و حرفه ای آن را دریافت کرده باشید. اگر قصد این را دارید که در آینده به عنوان شغل افسر اچ اس ای به فعالیت بپردازید، می توانید دوره های مقدماتی و پیشرفته HSE آکادمی ایلیاسیستم را که به صورت حضوری (در مشهد) و آفلاین (مشاهده ویدئو ضبط شده) را شرکت نمایید.
پس از شرکت در دوره های مقدماتی و پیشرفته، شما جواز حضور در دوره افسر HSE را کسب خواهید کرد. شما با شرکت در دوره افسر HSE و قبولی در امتحانات کتبی و عملی، مدرک افسر hse فنی حرفه ای را دریافت می کنید که جزو معتبرترین مدارک در جهان محسوب می شود و علاوه بر اعتبار بالای آن در ایران، این مدرک قابل ترجمه خواهد بود و می توانید نیم نگاهی به مهاجرت نیز داشته باشید.
در مرحله آخر، شما برای استخدام افسر hse، نیاز است یک دوره کاراموزی در شرکت های معتبر گذرانده تا علاوه بر تثبیت موارد آموزشی، سابقه کار در رزومه خود ثبت نمایید.
با توجه به اینکه "افسران HSE" معمولاً به متخصصان یا کارشناسان بهداشت، ایمنی و محیط زیست در صنایع مختلف مانند نفت، گاز، ساختمانی و تولیدی اشاره دارد، حقوق آنها بر اساس عوامل مختلفی مانند تجربه، شهر محل کار، نوع قرارداد (دولتی یا خصوصی) و اندازه شرکت متغیر است. در ایران، این حقوق عمدتاً بر پایه مصوبات وزارت کار، تعرفه‌های کانون‌های صنفی، و توافقات قراردادی تعیین می‌شود. اطلاعات زیر بر اساس داده‌های به‌روز تا سال ۱۴۰۳ (۲۰۲۴-۲۰۲۵) جمع‌آوری شده است.
حقوق میانگین ماهانه کارشناسان اچ اس ای در سال 1404 با تجربه حدود 2 الی 5 سال در شهرهای بزرگ ایران مانند مشهد، تهران حدود 30 تا 45 میلیون تومان خواهد بود. این حقوق برای افراد تازه کار با قراردادهای کوتاه مدت بین 15 الی 20 میلیون تومان خواهد بود.
در معادن و شرکت های خصوص بزرگ و مهم مانند پتروشیمی ها و صنایع نفت و گاز، حقوق بین 60 تا 65 میلیون تومان خواهد بود.
افسر HSE تنها یک شغل نیست؛ او نگهبان جان کارکنان، حامی محیط زیست و ستون امنیت سازمان است. هر تصمیم او، هر آموزش و هر اقدام پیشگیرانه، نه‌تنها از بروز حوادث و آسیب‌ها جلوگیری می‌کند، بلکه فرهنگ ایمنی و مسئولیت‌پذیری را در دل سازمان نهادینه می‌سازد. حضور او باعث می‌شود که کارمندان با آرامش و اطمینان بیشتری فعالیت کنند و سازمان‌ها بتوانند به بهره‌وری، توسعه پایدار و موفقیت بلندمدت دست یابند. در واقع، افسر HSE پلی است بین علم، تجربه و تعهد به انسان‌ها و محیط زیست؛ پلی که بدون آن، هیچ سازمانی نمی‌تواند آینده‌ای ایمن، سالم و پایدار بسازد.
نویسنده: عباس پیریایی
مدرس و مربی پداگوژی و HSE سازمان فنی و حرفه ای کشور